සල්ස්බර්ග් ග්ලෝබල් (Salzburg Global) ආයතනය විසින් ආසියාතික සාම උත්සාහකරුවන්ගේ මණ්ඩලය හරහා ක්‍රියාත්මක කළ යුතු වැඩසටහන් හයක් නිකුත් කර තිබේ. මෙම වැඩසටහන් සියල්ලම ආසියානු ප්‍රදේශයේ සාමය ගොඩනැගීමේ අරමුණින් සැලසුම් කර තිබේ.
මෙම වැඩසටහන් සඳහා ආසියාවේ විවිධ රටවලින් සාම ක්‍රියාකාරීන් 30 ක් තේරීම සිදු කර ඇති අතර, ඔවුන් අතරින් ශ්‍රී ලංකාවෙන් පුද්ගලයන් 08ක් ඇතුළත් වේ. ඔවුන් සඳහා පූර්ව පුහුණුවක් 2024 පෙබරවාරි මාසයේදී කොළඹදී ලබා දී තිබේ. එහිදී සෙසු ප්‍රදේශීය සාමාජිකයින් ඉදිරියේ වැඩසටහන් පිළිබඳ අදහස් ඉදිරිපත් කරන ලදී.
ඒ අනුව, මෙම වැඩසටහන් විවිධ කණ්ඩායම් විසින් සංවිධානය කර ඇත. කොළඹදී පැවති පුහුණු වැඩමුළු වලදී ලබාගත් අදහස් හා ප්‍රතිචාර මත පදනම්ව, කණ්ඩායම්වලින් මෙම වැඩසටහන් නිර්මණය කර සකස් කරන ලදී. 2025 අප්‍රේල් 27 වන දින, මෙම වැඩසටහන් හයම නිල වශයෙන් ක්‍රියාත්මක කිරීමට සැලසුම් කර තිබේ.
වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක වන්නේ විවිධ ආසියානු රටවල කණ්ඩායම් හයකිනි. ශ්‍රී ලංකාවෙන් තේරී සිටින අයද එම කණ්ඩායම් තුනකට අයත්ය. ඔවුන් තමන්ගේ වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා, ඔවුන්ගේ රටවලට හා විදේශයන්හි ඇති සහයෝගී ආයතන වෙත සම්බන්ධ වීමට සූදානම්ව සිටිති.
ආසියා සාම ජාල මණ්ඩලය, ආසියානු ප්‍රදේශයේ සාමය ගොඩනැගීමේ ව්‍යාපෘතියක් ලෙස ක්‍රියාත්මක වෙමින් පවතින අතර මෙය නීතිය, අධ්‍යාපන, සිවිල් සමාජය සහ රාජ්‍ය නොවන ආයතන ආදියෙන් යුත් නියෝජිතයින් ඇතුළත් සංවිධානයකි.
මෙමෙ වැඩ සටහන සම්බන්ධයෙන් අදහස් දැක්වූ සල්ස්බර්ග් ග්ලෝබල් ආයතනයේ වැඩසටහන් අධ්‍යක්ෂක ආචාර්ය චාල්ස් එර්ලිච් මහතා මෙලෙස අදහස් දක්වන ලදී.
“මෙම ව්‍යාපෘති හයම, ආසියානු රටවල ඇති විවිධ ගැටලු මූලික කරගෙන සැලසුම් කර ඇති අතර, එම රටවල ජනතාව මූලික කරගනිමින් ක්‍රියාත්මක වේ. මෙම වැඩසටහන් මඟින් ආසියානු සාමය ව්‍යාප්ත කිරීම අපගේ අරමුණයි” මෙම වැඩසටහන් අතරින් එකක්, ඉන්දුනීසියාවේ ආදීවාසි කාන්තා අයිතීන් ආරක්ෂා කිරීමේ අරමුණින් ක්‍රියාත්මක වේ.
ශ්‍රී ලංකාවෙන් කිහිප දෙනෙකු, සාමය වෙනුවෙන් ක්‍රියාකාරකම්වල යෙදෙන කාන්තා වතු විෂයන් මූලික කරගත් කථා ලියමින් “අපි සංඛ්‍යාවක් පමණක් නොවෙමු” (We Are Not Just Numbers) නමින් වැඩසටහනක් සකස් කර තිබේ.මෙම වැඩසටහන, ඉන්දීයාව, කෙන්යාව, මියන්මාරය, පිලිපීනය, දකුණු අප්‍රිකාව, දකුණු කොරියාව සහ ශ්‍රී ලංකාව යන රටවලට අයත්, සාමය උදෙසා ක්‍රියාත්මක වන කාන්තා නායකයන් සමඟ එක්ව ක්‍රියාත්මක වේ. තවත් වැඩසටහනක් මඟින් සාමය පිළිබඳ පොත් ජනතාව සමඟ සම්බන්ධ කිරීමේ අරමුණ ඇත.
විශේෂයෙන්ම 2021 මියන්මාරයේ යුද හමුදා කැරැල්ලෙන් පසුව, එරට තරුණයන් දැඩි පීඩනයට, නීති විරෝධී අත්අඩංගුවට හා මනුෂ්‍ය හිමිකම් උල්ලංඝන කිරීම්වලට මුහුණ දී තිබේ. එම ගැටලුවට ප්‍රතිචාර වශයෙන්, නීතිමය සහය හා අවබෝධය ලබාදීම සඳහා ද වැඩසටහනක් ක්‍රියාත්මක වේ. තවත් වැඩසටහනක් ආදීවාසි ජනතාවගේ කෘෂිකර්ම ක්‍රම ආරක්ෂා කිරීමේ අරමුණ ඇත.
මෙය පිළිබඳව පිලිපීනයේ ජෙරෝම් බාක්ටොල් පැවසුවේ,“සිය ගණන් වසර ගණනාවක් පුරා ආදීවාසි ගොවීන් පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට භූමිය වටින ලෙස විවර්ධනය කර තිබුණද, අද ඒ ක්‍රම අතුරුදන් වීමේ භීෂණ තත්ත්වයකට මුහුණදී ඇත” යනුවෙනි.
මෙම ව්‍යාපෘති පිළිබඳ වැඩිදුර තොරතුරු ලබාගැනීමට හෝ ඉදිරි වැඩසටහන් සමඟ සම්බන්ධව සිටීමට salzburgglobal.org වෙබ් අඩවිය අවස්ථාව ඇත .